maandag 27 juli 2009

Tjalk trekken

Anton was altijd gefascineerd door schepen. Er waren verschillende periodes in zijn leven waarin een schip een grote rol speelde. Niet alleen als echt schip maar ook als symbool voor vrouw, vrijheid, het onbegrensde van de zee. Een schip gaf de mogelijkheid aan het 'vaste land' te ontsnappen.

In het laatste deel van de oorlog trok hij een tjalk meerdere malen van Aalsmeer naar Haarlem en terug.
Anton: "In de oorlog, in 1945, dus in het laatste stuk van de oorlog, liep ik met een oude tjalk in een lijn alsmaar de Ringvaart rond. Met suikerbieten, dat was de manier waarop ik me aan de Duitsers onttrok. Ik had een oud schip en dat laadde ik steeds in Aalsmeer vol suikerbieten en dat gaf ik weg en dat verkocht ik een beetje in Haarlem en zo onttrok ik me aan de Duitsers. Die lieten zo'n stakker in zo'n lijn maar lopen. En het was nog een beetje voedselvoorziening toen er helemaal niets meer was. Ik liep er meer dan een week over. Zo'n schip vol suikerbieten in je eentje dat komt haast niet vooruit. Dat zijn tonnen wat je aan het trekken bent. Van Aalsmeer naar Haarlem dat is een bloed eind. Ik schoot per dag maar een paar kilometer op. 's Nachts sliep ik op dat schip, dat was helemaal vol gestapeld met bieten. Als ik het laadde had ik een klein beetje tarwe en daar leefde ik van, want dat kon ik onderweg ook ruilen. Als ik een beetje tarwe had en ik kwam voorbij een bakkertje dan kon ik dat ruilen. Maar ik kon het tegen alles ruilen. Tarwe was toen een betaalmiddel."

De tekst heb ik overgetikt van een bandje, de tekening heeft Anton in 2004 gemaakt om ons te laten zien hoe dat was, in een lijn hangen om een schip te trekken.


Dit schip is niet 'tastbaar' maar alleen symbolisch. Het vaart over de Styx, met de gekruisigde Christus als de veerman en Maria met de pasgeboren Christus aan boord.

maandag 20 juli 2009

Jan Piers, Anton en Maria

De Citroen DS van Piers op de oprit in Den Ilp

Toen Anton Maria ontmoette, stond ze onder toezicht van de kinderbescherming. Ze was in Amsterdam naar een internaat verwezen. De situatie thuis was niet goed. Ze was dus nog minderjarig, 19 jaar.

Toen Anton haar meenam in zijn auto, en deze langs de Amstel zette en zei "dit is ons huis" zei ze dus tegen hem dat dat niet kon. Ze moest ergens op een "echt" adres wonen, bij iemand die als een degelijk persoon bekend stond.

Ze zijn toen naar Jan Piers gegaan, die hen onderdak in zijn huis bood. Maria en Zus, de vrouw van Jan, werden goede vriendinnen. Anton kende Jan Piers omdat hij zijn werk zo bewonderde en ook kocht.

Het ging een tijdlang erg goed, maar Anton is niet makkelijk om om je heen te hebben. Boordevol leven, zoveel dat het een ander totaal overvleugelt. Toen Zus Jehova's getuige werd, werd ze ook beinvloed tegenover Anton in negatieve zin, en toen moesten Anton en Maria het huis verlaten.

Al het werk wat Anton op dat moment bezat, bleef achter. Het meeste had hij toch al aan Piers gegeven, omdat ze samen eigenlijk één groot gezin waren. Maar toen ze weggegaan waren, bleek dat ineens ook de scheiding tussen het bezit tastbaar werd. Ook beloftes werden niet nagekomen. Later heeft Anton nog tegen Piers gezegd dat hij toch wel een vergoeding wilde hebben voor al dat werk, en Piers heeft hem toen fl.200.000 aangeboden. Maar Anton vond dat beledigend, dus hij heeft het geweigerd.

Jan Piers is in het begin nog wel in Den Ilp als vriend gekomen. Ook later nog een enkele keer, maar toen was er al een grote afstand tussen beide mannen.


Plezier op de hooiberg, Jan Piers met Maria's moeder

En met Maria (halverwege de ladder) en haar nichtje

zaterdag 18 juli 2009

Eigen Wereld

Uit een mail van Olaf:

Ik had je een tijdje geleden geschreven of jij wist waarom de Ets Eigen Wereld (1960) in vrijwel ieder boek over Heyboer staat afgebeeld.

Ik heb inmiddels het antwoord gevonden. In het 2e boek van Locher uit 1976 (met de bruine kaft), staat op een gegeven moment dat Heyboer zich terugtrok uit het allerdaagse leven en ging leven in ZIJN EIGEN WERELD.

Lotti:
Het is inderdaad een wezenlijk gegeven in Anton’s leven. Alleen is de tekst op de ets een beetje anders dan het altijd gelezen werd. Het maakt voor de betekenis niet echt veel uit. Er staat niet “eigen wereld” maar “leven – wereld”. De rechterhelft van de cirkel is ‘leven’, de linkerhelft ‘wereld’.

Verder lijkt het of er links naast de figuur “man” staat, en nog iets wat niet te ontcijferen is, misschien “oker”. De rest ziet er allemaal uit als aanduidingen van kleur: hoe het bij het afdrukken ingekleurd moet worden. Oker in de rechterhelft van de cirkel, en misschien ook in de andere helft, wit in de baan uiterst rechts.

Het gaat dus wel over de tegenstelling tussen wat hij zag als het leven, en wat zich in de wereld afspeelde. Wel samen die complete cirkel, maar elk in zijn eigen gebied. Hij voelde altijd een heel grote afstand tussen wat hij zelf van binnen ervaarde, en hoe het in de wereld was. Een onverenigbare tegenstelling, maar toch allebei reeël.

vrijdag 17 juli 2009

Briefje

Vanmorgen was ik op zoek naar een potje bruine bonen. Joke gaf me er een, maar toen ze de kast dicht deed, zagen we tussen kast en wand een heleboel rommel zitten. Onder andere een propje papier.

Opengevouwen en platgestreken zag het er zo uit:


Het is een briefje zodat we zouden weten waar hij was
"Lief
Ben bij Henk
Ton"
Henk is kennelijk iemand met grote oren en een pet. Op de achtergrond zijn golven en schepen te zien.

Op de achterkant staat een notitie die ouder is dan het tekeningetje.





De ontmoeting
Als je door de persoonlijkheid die als weerbaarheid is opgebouwd heendringt kom je bij het wezen der vrouw en haar uniek zijn. Uniek is de manier waarop het wezen op de erfelijke belasting heeft gereageerd en nog reageert.
Op dit niveau wordt het verbond gesloten in betrouwbaarheid op de ander en dat is geluk.
Sex is de erfelijke belasting activeren en onnodige reacties oproepen.
Geluk is trouw tot na de dood en daarna.
Anton Heyboer



woensdag 8 juli 2009

Vrijheids-serie

Een interessante ets, uit de "Vrijheid" serie. Ik ken wel de drie figuren in een cirkel, maar dat zijn dan altijd drie geknielde figuurtjes. Een in het midden, en de twee aan weerskanten naar het midden toe gericht. Het beeldt de 'complete wereld' of 'complete mens' uit. In het midden de onschuld, de twee aan de zijkanten de confrontatie.

Boven en links staat een vrouw in het midden, geflankeerd door twee mannen, rechts en onder een man in het midden geflankeerd door vrouwen.

Ik heb de foto wat meer contrast gegeven zodat alles duidelijker te zien was.

Links staat "massamens + individu mens", daaronder "de aangepaste individualist", en in de cirkel "teleurstelling en aanpassing". Of het nog een betekenis heeft dat die tekst in de beide cirkels met een vrouw in het midden staat, weet ik niet. Het kan zijn dat die twee de man uitbeelden, met zijn innerlijke vrouw, de anima. De andere twee de vrouw. Maar dat is dus niet zeker.

Ik kreeg een jaar geleden een foto toegestuurd van "Vrijheid 9" en daar staat een hele rij op van tegenover elkaar zittende figuren, maar dan zonder de figuren ertussen. Steeds een man en een vrouw tegenover elkaar.

Als iemand nog een afbeelding heeft van een ets uit deze serie zou dat erg leuk zijn. Misschien is het dan mogelijk om uit te vinden waar het over ging.


maandag 6 juli 2009

De betekenis van de symbolen

Ik krijg vaak mails van mensen die willen weten wat dat betekent, wat er op het werk staat. Soms de tekst, soms de afbeeldingen, of beide. Ik probeer dan zoveel mogelijk Anton's eigen woorden te gebruiken, maar vaak heb ik die niet en moet ik afgaan op wat ik er zelf van weet.

Het interessantste is natuurlijk wanneer ik letterlijk kan doorgeven wat Anton er zelf van zei. Ik heb een paar voorbeelden verzameld.

Over de onschuld: Onschuld is handen zonder handeling voeten zonder te staan. Alleen beleven van de kwetsing die de geest de ziel aandeed zolang de mens zich denkt opgericht te hebben.


Het dier. Alle krachten die er over zijn doordat de liefde niet volledig de ziel omvat. Alleen in viervoud van vrouwzijn als vier vrouwen als eenheid is de ziel volledig levend.


Confrontatie: De twee overtuigingen tegenover elkaar. Het einde van onze planeet. Ook het einde van ieder dagelijks gebeuren van iedere ontmoeting. Anton Heyboer 1984


Man houdt steen vast waarmee hij zichzelf dermate verwondt dat hij alleen nog bloedt en niet meer tot overtuiging komen kan omdat iedere overtuiging een incapseling is van levensbloed zien.
In een tekening uit 1979 staat over de steen: "The stone as animus is used to hurt itself as culture".



donderdag 2 juli 2009

Het Goede Moment


Als aanvulling op John's bericht de afbeelding van de complete ets "Het Goede Moment", die op de Documenta hing. Deze druk hing in Hamburg in het Rundfunkhaus, maar is nu te koop of waarschijnlijk al verkocht.
Die expositie in Duitsland wist ik niet. Ik ben heel benieuwd waar dat is en door wie.

woensdag 1 juli 2009

Systeem met cosmische stroom 2


Het punt waar die rode zandloper het nauwst is, is in het systeem punt 1, het wezen. Anton heeft er ook soms een onschuld-figuurtje in getekend, in dat punt. In de ets hierboven staat dat er in, in zijn beschermende cirkel. Door onschuld sluit die cirkel alles binnen maar ook alles buiten.

Het is het ontmoetingspunt van de cosmische en de aardse krachten. Geest en lichaam, idee en realiteit, God en natuur, vader en moeder. Het is het punt waar de mens geboren wordt. Lichamelijk en geestelijk.

Nothing evil
Nothing good
My original face
Now

Wat in deze koan bedoeld wordt met 'original face', of 'het gezicht voor je geboorte' is dat wezen. Het punt waar je ontstaan bent maar nog geen mens bent geworden. Anton zei vaak van zichzelf dat hij 'ongeboren' was.